première: The Fellowship of the Holland Onion
In het eerste deel van onze nieuwe serie videoclips ‘The Fellowship of the Holland Onion’ zien we het vroege begin van de epische levensreis van de Holland Onion door de ogen van de ervaren Nederlandse uienteler Co van den Dries. We zien het ritueel van de zorgvuldigheid van meer dan 50 jaar vergaarde en overgedragen kennis. Kennis die Co al jong met de paplepel ingegoten kreeg van zijn vader, nadat deze 70 jaar geleden besloot om naar het drooggelegde land van de Zuiderzee te vertrekken. Cum laude geslaagd aan de Rijks Landbouw Winterschool te Goes waagde grootvader Daniël van den Dries de gok om op het nieuwe land van de Noordoostpolder bieten en uien te gaan verbouwen.
Landhuishoudkunde
Landbouwonderwijs is in Nederland vreemd genoeg maar langzaam van de grond gekomen. Aanvankelijk dacht men dat het waarschijnlijk niet heel zinvol was om wetenschap toe te willen passen op een zo ervaringskundige beroepsgroep als de boer. Het duurde dan ook tot 1815 voordat enkele universiteiten het vak Landhuishoudkunde invoerden.
Landbouwcrisis
Zo rond 1850 kregen de boeren nog hoge prijzen voor hun producten, maar in 1878 doken de prijzen in een duikvlucht naar beneden wat resulteerde in een acute landbouwcrisis. Daarnaast bleek in 1884 tijdens een grote landbouwtentoonstelling in Amsterdam dat de Nederlandse landbouw een ernstige achterstand had opgelopen op andere landen qua effectiviteit en efficiency. De regering benoemde daarom in 1886 een ‘Landbouwcommissie’. In 1893 werd de eerste Rijks Landbouw Winterschool opgericht waar voorvader Daniël jaren later ‘met lof en met uitmuntend gevolg’ aan afstudeerde.
Generatiewijsheid
De aan de landbouwschool opgedane wetenschap van zijn generatie uientelers heeft zich versterkt in het boerenverstand van zijn opvolgende generaties. Het beste uit de bodem naar boven halen. Het scheppen van een bodemstructuur en een bodemgesteldheid die samen extreme droogte en extreme nattigheid behoorlijk aardig kunnen pareren. En de basis leggen voor een losse en goed verkruimelde toplaag in het uienbed, zonder verdichte ondergrond. Want daar hebben uien echt een enorme hekel aan, weet de Hollandse uienteler.
Weinig kiemenergie
De ui, en dus ook de Nederlandse ui, is een gevoelig gewas. De kleine zwarte zaadjes zijn bijzonder kwetsbaar en hebben van zichzelf maar weinig kiemenergie. Vandaar de voorkeur van 75% van de Nederlandse telers voor geprimed of voorgekiemd uienzaad. Het zaadje krijgt daarbij voldoende proviand mee voor zijn eerste levensfase en de ontkieming zet onmiddellijk door zodra het zaadje in contact komt met de vochtige onderlaag van de bodem. Een aansprekend voorbeeld van precisielandbouw. Daarnaast zijn uien geen bijzonder goede bewortelaars. En het frêle plantje heeft een luchtige toplaag nodig om doorheen te kunnen groeien. Daarom mag er in het zaaibed absoluut geen sprake zijn van storende lagen of valse kluiten.
Duizendkorrelgewicht
Nederlands uienzaad behoort tot het beste ter wereld. Het veredelen van uienzaden is een intensieve tak van sport. Want veredeling is een langzaam proces. Het duurt vaak meer dan 10 jaar voordat er een nieuw, verbeterd Hollands uienras op de markt is met een grotere weerbaarheid tegen ziekten en plagen. Nederlandse uienzaden hebben daarnaast ook een hoog en uniform zogenaamd ‘duizendkorrelgewicht’ wat een grotere kiemkracht en meer kiemenergie oplevert. En bovendien door hun uniforme zwaarte het afstellen van de zaaimachine vereenvoudigen.
De zilvervloot
Uienzaad vertegenwoordigt voor iedere uienteler een grote som geld. Een kilo uienzaden heeft vrijwel dezelfde waarde als een kilo zilver en krijgt van de Hollandse teler dan ook veel aandacht en een vorstelijke behandeling. En dus wordt er zo efficiënt mogelijk gezaaid. Het beste is de grond in slechts één bewerking klaar te leggen voor het uienbed en direct erachteraan op dezelfde dag nog in te zaaien. Voor uien is een goed verkruimeld zaaibed nodig. Van groot belang is dat er vooraf goed vlakliggend ploegwerk wordt geleverd. Bij het zaaiklaar leggen van de bodem kan dan met een ondiepe voorbewerking, haaks op de ploegsnee, een mooi strakliggend zaaibed worden gerealiseerd. Het uienzaad kan dan overal op dezelfde diepte op een vaste ondergrond worden ingezaaid.
Grondbewerking, zaaibedbereiding en het juiste moment van inzaaien is een aloude kunst die met uiterste precisie en liefdevolle aandacht wordt bedreven. Een beproefd Hollands familierecept wat van generatie op generatie wordt doorgegeven.
